Πρώιμη διάγνωση της δυσλεξίας
Πηγή εικόνας:http://www.mymodernmet.com/profiles/blogs/aminals-organic-toys-made?context=tag-imagination
Η πρώιμη διάγνωση της
δυσλεξίας έγκειται στην επισήμανση συμπεριφορών του παιδιού, όσο γίνεται πιο
νωρίς στα προσχολικά του χρόνια, που δημιουργούν υποψίες για την εκδήλωσή της στη
σχολική περίοδο. Παράλληλα, η επίδοση των παιδιών προσχολικής
ηλικίας στις διάφορες δοκιμασίες φωνολογικής επεξεργασίας εμφανίζεται ως ένας
πανίσχυρος προγνωστικός δείκτης για τη μελλοντική αναγνωστική και ορθογραφική
τους ικανότητα (Βούλγαρης, χ,η). Επιπλέον κάποιοι πρώιμοι
δείκτες για την ύπαρξη δυσλεξίας μπορεί να είναι η επιβραδυνόμενη γλωσσική
ανάπτυξη, η μη τήρηση σειράς ακολουθιών και οδηγιών σε επίπεδο οπτικό και
ακουστικό, το έλλειμμα κινητικών δεξιοτήτων, η ατελής πλευρίωση κτλ. Η επισήμανση
των δεικτών αυτών επιτρέπει την κατάταξη του παιδιού σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
Πλέον
υπάρχουν τεστ για τη διάγνωση της δυσλεξίας τα οποία απευθύνονται σε όλες τις
ηλικίες. Οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για εξέταση ποικίλουν ανάλογα με
την ηλικία του εξεταζόμενου και τα εμφανιζόμενα προβλήματα. Για τη διάγνωση
ενδείξεων δυσλεξίας σε μικρή ηλικία χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία. Αυτά
στηρίζονται στην αξιολόγηση της οπτικής αντίληψης, της ακουστικής διάκρισης και
του επιπέδου κοινωνικής ωριμότητας του παιδιού και χορηγούνται σε παιδιά
νηπιαγωγείου. Επιπρόσθετα υπάρχουν τεστ που, στο εξωτερικό, χορηγούνται από τον
εκπαιδευτικό με την έναρξη της σχολικής φοίτησης σε μαθητές δημοτικού όπως το «School Entrance Check List» (McLeod,
1969) στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Τα παιδιά που θα ενταχθούν στην ομάδα
υψηλού κινδύνου, έχουν πολλές πιθανότητες να παρουσιάσουν ειδικές μαθησιακές
δυσκολίες στη μετέπειτα σχολική ζωή.
Όμως η δυσλεξία δεν μπορεί με βεβαιότητα να διαγνωσθεί πριν την έναρξη εκμάθησης του αλφαβηταρίου και της αναγνώρισης της αντιστοιχίας φωνήματος - γραφήματος η οποία στα περισσότερα παιδιά επιτυγχάνεται λίγο πριν την έναρξη φοίτησης ή κατά την φοίτηση στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Ο Naidoo (1970), αναφέρει σχετικά ότι η βεβαιότητα της ύπαρξης της δυσλεξίας θα διαγνωστεί μόνο όταν το παιδί έχει προσωπικά βιώματα που συνοδεύονται από πραγματική αναγνωστική αποτυχία, η οποία δεν είναι ορατή συνήθως πριν από την ηλικία των 7,5 ή 8 ετών. Επιπλέον το ίδιο επισημαίνουν σε σχετική έρευνα και η Alphen και οι συνεργάτες της (2004) αναφέροντας ότι παιδιά που δεν έχουν εκτεθεί στην τυπική εκπαίδευση στην ανάγνωση και το συλλαβισμό δεν μπορεί να καθοριστεί πιο από αυτά είναι δυσλεξικό.
Η πρώιμη διάγνωση και εξέταση της δυσλεξίας στηρίζεται σε ενδείξεις και σημεία που μπορούν όμως να γίνουν αντιληπτά μόνο από υποψιασμένους και ενημερωμένους γονείς ή εκπαιδευτικούς με συναφή ή εξειδικευμένη κατάρτιση. Το παιδί λοιπόν πρέπει να παραπεμφθεί για διάγνωση το πολύ μετά από 6 με 7 μήνες από όταν θα διαγνωστεί το πρόβλημα, δηλαδή στην α’ τάξη του δημοτικού σχολείου. Οι Miles& Miles (1984) αναφέρουν ότι είναι ιδιαίτερο το πλεονέκτημα αν η ειδική διδασκαλία μπορεί να αρχίσει όχι αργότερα από την ηλικία των επτά ετών. Ομοίως, σε έρευνά της η Badian (1988) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 80% των παιδιών με δυσλεξία μπορούν να επανέλθουν στην ομαλή σχολική εργασία, όταν η διάγνωσή της γίνει στις δύο πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου (Στασινός, 2009).
Βιβλιογραφία
Miles, T.R., & Miles, E. (1984). Teaching needs of seven years old dyslexic pupils. London: Department of Education and Scince.
Nisser, G.L. (n.d.). Αξιολογώντας τη Δυσλεξία. Department of Clinical Neurophysiology, Karolinska Hospital, Stockholm, Sweden. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου, 2014 από http://www.specialeucation.gr/files4users/files/pdf/diagnostikh_aksiologish_math_dyskolion.pdf
Παυλίδης, Γ., ΔΥΣΛΕΞΙΑ - ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ: Αίτια - Διάγνωση – Αντιμετώπιση. Στο Βιβλίο των Βάμβουκα, Μ.Ι. & Πεδιαδίτη, Α.Δ. (2000). Δύσκολες Μορφές Συμπεριφοράς στη Σχολική Τάξη Ρέθυμνο, σελ. 53-81
Στασινός, Δ. (2013). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020. Για μια Συμπεριληπτική ή Ολική Εκπαίδευση στο Νέο-ψηφιακό Σχολείο με Ψηφιακούς Πρωταθλητές. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση
Στασινός, Δ. (2009). Ψυχολογία του Λόγου και της Γλώσσας. Ανάπτυξη και Παθολογία. Δυσλεξία και Λογοθεραπεία. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg
